Ελληνική βιβλιογραφία του 19ου αιώνα

Περιγραφή
Ο Φίλιππος Ηλιού πρόλαβε να εκδώσει τον πρώτο τόμο της Ελληνικής Βιβλιογραφίας του 19ου αιώνα: 1801-1818 (Βιβλιολογικό Εργαστήρι – Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, 1997 [=1998]. Ο δεύτερος τόμος (έτη 1819-1832) κυκλοφόρησε το 2011 (Μουσείο Μπενάκη, ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ). Με τον τρίτο τόμο εγκαινιάζεται η σειρά που φιλοδοξεί τώρα να καλύψει ό,τι συμβατικά αποκαλούμε “οθωνικά χρόνια», δηλαδή την περίοδο 1833-1863. Τα 2.560 λήμματά του (έτη 1833-1844) σχεδόν ισοδυναμούν με το άθροισμα των δύο προηγούμενων (1.403 και 1.341 αντίστοιχα). Ο τόμος αυτός ψηλαφεί τη στιγμή που «το γένος μας πολιτικώς πλαστουργείται”, κατά την εύγλωττη διατύπωση (το 1834) του Δημήτριου Παρρησιάδη, διευθυντή του ελληνικού λυκείου του Μονάχου. Όπως γράφει η Πόπη Πολέμη στο προλογικό της σημείωμα, οι σελίδες του προσφέρονται για μια περιδιάβαση που έχει “ως προφανείς κόμβους τη σταδιακή συγκρότηση του κράτους και των μηχανισμών του, τον ενθουσιασμό που ξεσηκώνει η έλευση του νεαρού μονάρχη, τους Βαυαρούς και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η παρουσία τους, τη μεταφορά της πρωτεύουσας, την παγίωση του κομματικού σκηνικού, την απογοήτευση των αγωνιστών μαζί με τις πρώτες αποτιμήσεις της Επανάστασης, τη διεκδίκηση του Συντάγματος, την Εθνοσυνέλευση και τις πρώτες εκλογές, τους νεοπαγείς βασικούς θεσμούς -Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, Αρχαιολογική Εταιρεία, Πανεπιστήμιο, Εθνική Τράπεζα-, τη λογοτεχνία που περνά πανηγυρικά στο στάδιο της πεζογραφίας, τον θρίαμβο των αδελφών Σούτσων, τη διαπλοκή ρομαντισμού και κλασικισμού, τους μισιονάριους, τη μετάφραση των Γραφών, το Αυτοκέφαλο, την αποκλίνουσα θεοσέβεια του Θεόφιλου Καΐρη και τις συναφείς αντιπαραθέσεις, τη βαθμιαία διαμόρφωση του ελληνορθόδοξου προτάγματος, την προϊούσα ιδεολογική σκλήρυνση, τον αυτοχθονισμό, τον γλωσσικό εξαρχαϊσμό και την αποκρυστάλλωση του μεγαλοϊδεατισμού, με τη δραστική μεσολάβηση του -μισέλληνος- Φαλμεράιερ. Όλα αυτά με κύριο πομπό και εκδοτικό κέντρο τη νέα πρωτεύουσα, ενώ σταδιακά αποκαθίστανται ανάλογες δραστηριότητες ιδίως στην Ερμούπολη, στη Σμύρνη και στην Κωνσταντινούπολη». Στα οθωνικά χρόνια αυξάνεται διαρκώς η παραγωγή αυτοτελών εντύπων που απευθύνονται σε ελληνόγλωσσους πληθυσμούς (ήδη από 100 τόμους το 1833 περνά σε 245 το 1844, για να αγγίξει τους 650 το 1863). Ο τύπος της βιβλιογράφησης που ακολουθήθηκε και στον τρίτο τόμο ξεπερνά την απλή καταγραφή των εντύπων και προσπαθεί να προσφέρει υλικό για την ιστορία της ανάγνωσης και της παιδείας γενικότερα. Παρουσιάζονται αναλυτικά τα περιεχόμενα κάθε εντύπου. Καταγράφονται επίσης όλες οι παρουσιάσεις του βιβλίου στον τύπο που έχουν εντοπιστεί (προαγγελίες, αγγελίες, βιβλιοκρισίες κ.λπ.), προηγούμενες και επόμενες εκδόσεις, τίτλος πρωτοτύπου αν πρόκειται για μετάφραση ή διασκευή, καθώς και η φωτομηχανική αναπαραγωγή όλων των προμετωπίδων. Έτσι κάθε βιβλίο εντάσσεται στην εποχή που το γέννησε και στην κοινωνία που το δεξιώθηκε, και η βιβλιογραφία γίνεται ένα πολυδύναμο εργαλείο για την ελληνική κοινωνική και πολιτισμική ιστορία, εργαλείο εντέλει εθνικής αυτογνωσίας.
Ο τρίτος τόμος της Ελληνικής Βιβλιογραφίας του 19ου αιώνα κυκλοφορεί και σε DVD-R, όπως και οι προηγούμενοι τόμοι.Ο πολιτικός Ηλίας Φιλίππου Ηλιού (1904-1985) υπήρξε βουλευτής, δικηγόρος και πρόεδρος του κόμματος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ). Γεννήθηκε στο Κάστρο της Λήμνου τον Μάιο του 1904. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρωτοδιορίστηκε δικηγόρος στο Πρωτοδικείο Μυτιλήνης το 1928, στο Πρωτοδικείο Αθηνών το 1935 και στον Άρειο Πάγο το 1942. Παραιτήθηκε το 1966. Ήταν παντρεμένος με την Ελευθερία Καλδή (1908-2003) από το 1930 και απέκτησε δύο παιδιά: τον Φίλιππο (ιστορικός) και τη Μαρία. Ασχολήθηκε με την πολιτική ήδη από το 1923, όταν ως φοιτητής εντάχθηκε στη νεολαία του κόμματος “Δημοκρατική Ένωσις” του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, με το οποίο πολιτεύτηκε αργότερα στο νομό Λέσβου, το 1932 και 1936. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής προσχώρησε στο ΕΑΜ και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Το 1945 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συμμετείχε σε όλους τους συνδυασμούς των κομμάτων της Αριστεράς, εκλεγόμενος συνεχώς βουλευτής Λέσβου ή Αθηνών. Για την πολιτική του δραστηριότητα εκτοπίστηκε από το 1947 ως το 1951. Το 1951 εξελέγη βουλευτής της ΕΔΑ στην εκλογική περιφέρεια Λέσβου-Λήμνου, αν και ήταν εξόριστος, αλλά η εκλογή του ακυρώθηκε. Εκλέχτηκε ξανά το 1956 και στη συνέχεια σε όλες τις επόμενες εκλογές. Ως το 1963 στο νομό Λέσβου και το 1964 στην Α΄ Αθήνας. Ως το 1967 ο Ηλίας Ηλιού ήταν μόνιμος κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΕΔΑ. Ως νομικός με σπάνια γενική παιδεία και ως μετριοπαθής πολιτικός, έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από όλες τις πολιτικές πτέρυγες της Βουλής. Προφητική υπήρξε η καταγγελία του από το βήμα της Βουλής κατά της επερχόμενης τότε “χούντας των στρατοκρατών” και συγκεκριμένα κατά του αντισυνταγματάρχη Παπαδόπουλου στις 23 Ιουλίου 1965, που δυστυχώς όλοι τότε έδειξαν ότι κώφευαν -ακόμα και η στρατιωτική δικαιοσύνη. Μετά την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας των συνταγματαρχών, το 1974, ανασυγκρότησε την ΕΔΑ της οποίας εξελέγη πρόεδρoς. Εξελέγη δε για δύο κοινοβουλευτικές περιόδους βουλευτής με την Ενωμένη Αριστερά (1974) και με τη Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων (1977). Αποσύρθηκε από την πολιτική το 1981. Ο Ηλίας Ηλιού ήταν τακτικός συνεργάτης του “Νουμά”, των “Ελληνικών” και των “Νεοελληνικών Γραμμάτων” στον Μεσοπόλεμο και μεταφραστής αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων στη γνωστή σειρά των εκδόσεων Δαίδαλος-Ζαχαρόπουλος. Στο ενεργητικό του περιλαμβάνεται πλούσιο συγγραφικό έργο: σχολιασμούς δικαστικών αποφάσεων, μεταφράσεις, σχόλια σε αρχαίους συγγραφείς, άρθρα πολιτικού και οικονομικού περιεχομένου, μελέτες και βιβλία όπως: “Η κρίση εξουσίας” (1966), “Η αλήθεια για την Κοινή Αγορά” (1962), “Το Σύνταγμα και η αναθεώρησή του” (1975), “Πολιτικά κείμενα 1974-1976” (1977). Επίσης υπήρξε μέλος της εταιρείας μελέτης και σχεδιασμού ΕΠΑΝ (Επιστήμη Ανοικοδόμησης του Δημοκρατικού Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων), των Δικηγορικών Συλλόγων Μυτιλήνης και Αθηνών. Πήρε μέρος στα Συνέδρια της Διεθνούς Εταιρίας Δημοκρατικών Νομικών (Βρυξέλλες 1956, Σόφια 1960) και στα Συνέδρια της Οργάνωσης για την Αμνηστία στην Ελλάδα (Παρίσι 1960 και 1962). Ήταν μόνιμος κάτοικος του κέντρου των Αθηνών (έμενε στην οδό Βουκουρεστίου) και μιλούσε γαλλικά. Πέθανε στις 25 Ιανουαρίου 1985 (επιπλοκές διαβήτη). Προς τιμήν του, δόθηκε το όνομά του σε νεοδιανοιγείσα τότε (1986) κεντρική λεωφόρο του Δήμου Αθηναίων, στη συνοικία του Νέου Κόσμου. Γιος του ήταν ο επιφανής ιστορικός Φίλιππος Ηλιού (1931-2004).

Συγγραφέας: Ηλιού Ηλίας 1904-1985
Επιμελητής: Πολέμη Πόπη, Μυλωνοπούλου Αναστασία, Ριζάκη Ειρήνη
Εκδότης: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Έτος έκδοσης: 2016
ISBN: 960-250-656-3
Σελίδες: 867
Τόμος: 3
Κατηγορίες: Βιβλιογραφία, Ελληνική

Τιμή σε ιστοσελίδες: 71.10 €